کاربرد هنری آیات قرآنی در نثر عرفانی فارسی

thesis
abstract

بخش عمده ای از ادبیت نثرهای فارسی عرفانی ناشی از کاربرد هنری آیات قرآنی این گونه آثار است. به کارگیری آیات و عبارات قرآنی به تقلید از زبان عربی در نثر عادی و مرسل ابتدا کارکردی استنادی و استشهادی داشت، اما به تدریج از نیمه دوم قرن پنجم هجری، عرفا با بهره گیری از شیوه ای خلاقانه در جهت ایجاد آفرینش های هنری، روش ها، ابزارها و عناصری را در تلفیق آیات و نثر فارسی به کار گرفته اند که موجب آشنایی زدایی و برجستگی زبان این متون شده و برای مخاطب، تازه، جذاب و شگفتی زا شده است. نویسندگان عارف در پاره ای از آثارشان آیات قرآنی را به شکل ترکیب های اضافی و وصفی ، تتمیم و تکمیل و تاکید با شیوه ای کاملاً هنرمندانه به نثر فارسی عجین کرده اند؛ آنان هم چنین آیات را به گونه ای شگرف و عادت ستیزانه مورد تاویل و تفسیر قرار داده اند که موجب برانگیخته شدن حس اعجاب در خواننده شده؛ التذاذ ادبی وهنری را در او پدیده می آورد. در این پایان نامه به گونه های مختلف ارتباط لفظی و معنوی آیات با نثر فارسی، راههای ایجاد التذاذ ادبی از طریق کاربرد هنری آیات قرآنی در هفت متن عرفانی منتخب اشاره شده است. بر اساس نتایج این تحقیق مشخص شد که در غالب این متون نویسندگان با شیوه هایی تقریباً همسان به کاربرد هنری آیات قران روی آورده اند؛ هرچند وجه غالب در هریک از متون به سمت و سویی خاص گرایش دارد. در سوانح العشاق غزالی پیوندهای شگرف لفظی به صورت ترکیب اضافی جلوه گر شده است. در تمهیدات عین القضات تاویل های شگفت از آیات قرآنی منجر به عادت ستیزی معنایی و بیان افکار خلاف آمد عادت شده است. میبدی در کشف الاسرار ضمن آفرینش پیوندهای لفظی زیبا به تفسیر و تاویلات شگرف می پردازد. مرصادالعباد رازی سرشار از پیوندهای لفظی آیات با نثر فارسی است. زبان پیچیده و پر رمز و راز روزبهان در عبهرالعاشقین و شرح شطحیات موجب پیدایش نمونه های پیوند عالی آیات قرآنی با نثر فارسی به خصوص در قالب ترکیبات هنری شده است. در روح الارواح سمعانی نیز علاوه بر ایجاد پیوندهای هنرمندانه لفظی در پاره ای موارد، آیات قرآنی به شکل خاصی تاویل شده است .

First 15 pages

Signup for downloading 15 first pages

Already have an account?login

similar resources

کاربرد هنری فعل در نثر گلستان

سعدی را «استاد سخن» می‌خوانیم، چه صیت سخنش به همه جا ـ از دیر باز تا کنون ـ رسیده و شعر نغز و نثر بی‌بدیل وی «در صحیفة روزگار مسطور و بر السنة احرار مقروء» است. سخن وی به صفت سهل ممتنع آراسته است و به روانی و شیوایی معروف. شیوة سخن‌وری سعدی، همان‌طور که بیان شد، موجب گشته است تا پژوهش‌گران و ادیبانی بسیار، جنبه‌های گوناگون هنر وی را تحت بررسی و پژوهش قرار دهند، تا جنبه‌های زیبایی‌شناختی سخن سعد...

full text

کاربرد هنری فعل در نثر گلستان

سعدی را «استاد سخن» می خوانیم، چه صیت سخنش به همه جا ـ از دیر باز تا کنون ـ رسیده و شعر نغز و نثر بی بدیل وی «در صحیفه روزگار مسطور و بر السنه احرار مقروء» است. سخن وی به صفت سهل ممتنع آراسته است و به روانی و شیوایی معروف. شیوه سخن وری سعدی، همان طور که بیان شد، موجب گشته است تا پژوهش گران و ادیبانی بسیار، جنبه های گوناگون هنر وی را تحت بررسی و پژوهش قرار دهند، تا جنبه های زیبایی شناختی سخن سعد...

full text

شناخت و تحلیل چگونگی تفسیر آیات قرآن در متون نثر عرفانی غیرتفسیری پارسی

 In addition to the texts devoted to the interpretation of the Qur'anic verses, other texts also contain sporadic interpretations of the Qur’anic verses, among other things, which have not been considered from this point of view so far. The examination, extraction, and analysis of these interpretations have facilitated the understanding of the writers’ both the amount and sourc...

full text

بازتاب مفهوم قرآنی صدق در نثر عرفانی فارسی از قرن چهارم تا قرن هفتم

صدق و مشتقات آن (صادق و صدیق و ...) از جمله واژه هایی است که در قرآن مجید بطور مکرر بکار رفته است و از دیدگاه این کتاب آسمانی در تکامل معنوی انسان نقش مهمی بر عهده دارد. تا جایی که خداوند از پیامبران بزرگ خود مانند ابراهیم، ادریس و یوسف با عنوان صدیق نام برده و همچنین صدق را شرط تقوا می داند و می فرماید: «وَالَّذی جَاء بالصِّدْقِ وَصَدَّقَ بهِ أُوْلَئِکَ هُمُ الْمُتَّقُونَ». ( 33 / زمر) اهمیت صدق در قرآن و روایات اسلامی...

15 صفحه اول

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


document type: thesis

وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه لرستان - دانشکده ادبیات و علوم انسانی

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023